Kinh nghiệm trồng sầu riêng Monthong

Năm 1996, chú Huỳnh Văn Phải ở ấp Tân Sơn, xã Ngũ Hiệp, huyện Cai Lậy, Tiền Giang mạnh dạn đốn bỏ 5 công vườn nhãn long già cỗi, năng suất kém để cải tạo thành vườn chuyên canh. Chú đã lặn lội đến tận làng cây giống Cái Mơn (huyện Chợ Lách, Bến Tre) mua về 92 cây sầu riêng Monthoong Thái Lan, với giá 40.000đ/cây (đắt gấp 2 lần các giống sầu riêng địa phương) đem trồng trên mảnh vườn vừa mới cải tạo. Chú cũng là một trong những người đi tiên phong trong việc đưa giống sầu riêng này trồng trên đất cù lao Ngũ Hiệp.

Theo kinh nghiệm của chú, để trồng sầu riêng Monthoong trước hết cần đắp đê bao ngăn lũ, bởi rễ nó chịu lụt rất kém. Về liếp thì thiết kế theo kiểu liếp đơn rộng 5m, mương rộng 1,5m, chính giữa liếp đắp mô có đường kính 1,2m, cao 0,6m, trồng theo kích cỡ cây cách cây 8m x 8m. Ở giữa mô khoét một lỗ rồi cho vào hố 10 kg hỗn hợp phân hữu cơ hoai gồm phân dơi, trộn tro trấu, xơ dừa + 1kg supe lân + 50g Furadan, đặt cây con vào, lấp đất ngang mặt bầu, cắm cọc buộc dây để cây không bị gió lay, cắm tàu dừa hai bên che mát cây; đồng thời tưới nước giữ ẩm thường xuyên. Trong năm đầu chú chỉ ngâm phân để tưới cây. Khi cây đã bén rễ ra đất, chú pha 1 muỗng canh phân NPK 20-20-15 trong thùng 10 lít nước tưới đều cho mỗi gốc, định kỳ hai tháng tưới một lần, kết hợp dùng thêm phân bón qua lá, thuốc trừ sâu, rầy bệnh nhằm giúp cây phát triển khỏe mạnh. Đến lúc cây đã được hai năm tuổi thì bắt đầu dùng phân bón gốc, chia làm bốn lần bón trong năm, mỗi lần bón 250g NPK 20-20-15/cây vào các đợt đọt đã già lá.

Đến khi cây ra hoa, nở nhụy, chú thường thụ phấn bổ sung thêm cho cây (nếu để thụ phấn tự nhiên trái đậu rất ít) đợi đến 21 giờ đêm khi hoa nở rộ, chú dùng một cây bút lông quệt phấn của hoa đực quét đều lên đầu nhụy của hoa cái trong ba đêm liên tục. Với cách làm này sầu riêng của chú đậu trái rất sai, trái to đồng đều, giảm đáng kể số lượng trái méo mó. Khoảng năm tuần sau khi đậu trái, chú tiến hành tỉa trái đối với những trái trên chùm dày đặc, trái sâu bệnh ở ngoài cùng… chỉ chừa lại mỗi chùm hai trái, để thuận tiện cho việc chăm sóc. Khi trái to bằng trái chôm chôm, chú bón cho mỗi gốc một bao phân gà, vì theo chú kinh nghiệm phân gà không chỉ cung cấp chất dinh dưỡng nuôi trái mà còn góp phần đáng kể trong việc hạn chế nấm bệnh Phytophthora tấn công (bệnh nguy hiểm nhất trên cây sầu riêng). Về phân hóa học, chú chỉ sử dụng phân NPK có sunfat kali (K2SO4), vì nếu dùng phân NPK có gốc clorua kali (KCl) bón sẽ làm cho trái giảm phẩm chất, sượng trái. Cụ thể ở giai đoạn này chú bón cho mỗi gốc khoảng 1kg NPK Con cò 15-15-15, riêng ở những cây mang nhiều trái thì tăng lượng phân lân. Bên cạnh đó, chú còn tận dụng nguồn phân cá tươi ngâm ủ tưới bổ sung thêm dinh dưỡng nuôi trái, độ khoảng 20 ngày chú tưới một lần.

Khắc phục sầu riêng Monthong bị sượng

Sầu riêng Monthong là giống nhập nội có nguồn gốc từ Thái Lan. Sau khi đưa vào trồng tại một số vùng ở nước ta, sầu riêng Monthong sinh trưởng tốt, cho trái sớm và năng suất cao, trung bình mỗi trái nặng 3 – 3,5kg, hạt lép, ráo cơm. Tuy nhiên, giống sầu riêng này cũng thể hiện một số nhược điểm như trái không tròn đều, màu cơm vàng nhạt, còn xơ, nhạt và không thơm bằng sầu riêng nội địa, đặc biệt ở nhiều nhà vườn còn xuất hiện tình trạng sầu riêng bị sượng hoặc chín không đều.

Ở Thái Lan, mặc dù sầu riêng Monthong thường được trồng với diện tích lớn, nhưng chất lượng trái sầu riêng này rất đồng đều, ít trái bị sượng, điều này khẳng định rằng hiện tượng trái bị sượng không phải do đặc tính của giống mà chủ yếu là do chế độ chăm sóc của bà con ta chưa hợp lý. Tại các trang trại trồng nhiều sầu riêng ở Thái Lan, các cây sầu riêng đều được cắt bỏ đọt, người nông dân khống chế chiều cao của cây chỉ khoảng 4m trở lại, các cành mang trái đều to, khoẻ mạnh và phân bố đều theo các tán, trái trên cành được chọn lọc, còn lại những trái kích thước khá đồng đều. Người trồng rất chú ý tận dụng các nguồn phân hữu cơ từ phân gia súc, gia cầm, trái cây kém chất lượng, rỉ đường, cỏ rác v.v… để bón hàng năm cho cây.

Ở nước ta, chỉ sau 2,5- 4 năm trồìng cây sầu riêng Monthong đã cho hoa, kết trái, lúc này cành mang trái còn rất nhỏ, trong khi lại mang 1- 2 trái rất to, hậu quả dẫn đến là cành mang trái này bị chếët hoặc suy kiệt kéo theo trái bị sượng. Mặt khác, do giốëng sầu riêng Monthong có tỉ lệ cơm rất cao, trên 40% nên đòi hỏi cây phải đủ sức nuôi dưỡng và các đặc tính sinh lý của cây phải ổn định mới đảm đương với việc tích luỹ trong trái (cây phải đạt 6 năm tuổi trở lên), điều này thì người trồng ở ta lại ít quan tâm.

Qua thực tế sản xuất tại một số địa phương, trên những vườn trồng sầu riêng Monthong có sử dụng nhiều phân hữu cơ, đặc biệt là phân dơi, phân ruốc, phân cá, hạn chế dùng phân hóa học thì màu sắc cơm vàng đậm hơn, thịt mịn hơn (xơ ít), ngọt hơn so với vườn chỉ bón thuần là phân hóa học, đặc biệt là không có trái bị sượng. Trái được mang trên cành to thì chất lượng cao hơn những trái trên cành nhỏ, ít lá. Mặt khác, ở ĐBSCL khi trồng cần phải làm mô cao ráo, các vườn trồng sầu riêng thành công thường trồng mô ban đầu cao 1,5m, rộng đường kính 2m, hàng năm bồi mô ra theo chiều rộng mô, đến năm thứ 4, đường kính mô thường rộng 4- 5m.

Do mùa trái ở đây chín rơi vào mùa mưa nên dễ gây đọng nước ảnh hưởng đến bộ rễ cây làm trái dễ bị sượng, nếu gốc sầu riêng Monthong được đậy nilon trong thời gian này thì hiệu quả khắc phục trái bị sượng rất rõ rệt. Trong quá trình chăm sóc phải cắt tỉa bỏ những cành nhỏ, cành sâu bệnh và không nên để quá nhiều trái trên một cành, nhất là trên những cành nhỏ.