Cây sưa trồng và chăm sóc như thế nào?

Cây sưa còn có tên là huỳnh đàn, huê xà, sưa bắc, trắc thổi… Cây thâm canh sau trồng 10 năm đã cao 13m, đường kính 25cm, lõi 10-13cm. Cây sưa có mùi đặc biệt kỵ các loài sâu bọ, côn trùng, ruồi muỗi.

Kỹ thuật trồng cây sưa yêu cầu người trồng cần chú trọng trong khâu chọn giống. Đây là loài thực vật sống trên nhiều loại đất khác nhau như: đất đồi có độ dốc trung bình, đất đỏ, đất thịt nhẹ, đất pha cát và đất đồi đá sỏi.

Kỹ thuật trồng cây sưa khá phức tạp

Cây Sưa là cây gỗ lớn, ưa sáng, sinh trưởng trung bình nhưng ở tuổi 1 – 2 sinh trưởng rất nhanh; cây vươn dài tới 4-5m và uốn cong như cần câu, đến cuối tuổi 3 sang tuổi 4 cây sẽ tự vươn thẳng. Theo kinh nghiệm của người dân, cây nào càng cong sẽ càng sinh trưởng càng mạnh. Cây sưa rất dẻo và dai, chống chịu bão gió rất tốt, cành sưa không bao giờ bị gẫy do gió bão, gốc sưa bị gió bão xô đổ nghiêng, một thời gian sau lại tự vươn thẳng được.

Hiện nay, cây sưa được gây trồng tại một số tỉnh ở miền Bắc như: Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Yên Bái, Tuyên Quang, Thái Nguyên… Là cây ưa sáng, sưa thích nghi với nhiều loại đất và khí hậu khác nhau, có khả năng tái sinh hạt, chồi rất tốt.

Sưa có 2 loại. Giống sưa đỏ có đặc điểm là hoa có màu vàng, lá mọc so le, thân cây mốc, sù sì và quả chùm, khi chín quả không tự tách. Giống sưa trắng có đặc điểm là hoa có màu trắng, lá mọc đối xứng, thân cây xanh, nhẵn, quả đơn khi chín tự tách. Hiện nay trên thị trường chỉ thu mua gỗ sưa đỏ, vì vậy nông dân khi trồng cần lựa chọn đúng giống sưa đỏ.

Kỹ thuật ủ mầm

Người trồng cần ngâm hạt vào nước ấm theo tỉ lệ 2 sôi 3 lạnh trong vòng 12 giờ sau đó vớt ra rổ cà nhẹ nhiều lần rồi đem ủ trong bọc vải ở nhiệt độ khoảng 35 độ. Sau khi ủ 48 giờ, hạt đã nứt nanh cần đem ra ươm riêng. Hạt nào nứt cho vào bầu, hạt chưa nứt cần được ủ tiếp. Sau 12 giờ, những hạt không nứt phải được loại bỏ.

Kỹ thuật vườn ươm

Bà con cần đảm bảo độ ẩm và ánh sáng cho cây non, bầu ươm phải có đất tơi xốp và thoát nước, không nên tưới nhiều nhưng cần tưới đều hàng ngày.

Sau 45 ngày và cây con được 2-3 lá, người chăm sóc cần tăng cường ánh sáng kết hợp phân và dưỡng chất đa vi lượng. Khi cây đạt 15-20 cm, người nông cần nên cho cây ra ánh nắng để cây quen dần với môi trường. Cây đạt đạt đủ chiều cao từ 25 – 50 – 100 – 150 cm có thể đem trồng ra ngoài môi trường.

Kỹ thuật trồng cây sưa

Trồng tập trung: Mật độ trồng 1.100 cây/ha (cây cách cây 3m, hàngcách hàng 3m). Trồng hỗn giao với cây bản địa khác: Cây sưa có thể trồng hỗn giao với các loài cây lá rộng bản địa khác: trám, lim xẹt, chò đen… tùy điều kiện).

Chuẩn bị đất trồng: Người dân cần cuốc hố trước khi trồng 15 ngày, kích thước hố 40cm x 40cm x 40cm; lượng phân bón 0,2kg NPK(5:10:3)/hố hoặc 0,5kg phân vi sinh/hố; trộn đều phân với lớp đất mặt cho xuống đáy hố.

Thời vụ trồng: Trồng vào 2 vụ chính: Vụ xuân: Từ tháng 2 đến tháng 4. Vụ thu: Từ tháng 7 đến tháng 9. Lưu ý: Nếu cây được trồng phân tán với số lượng ít, có điều kiện chăm sóc tưới ẩm, người nông dân có thể trồng quanh năm.

Gieo ươm cây sưa con

Tiêu chuẩn cây giống: Cây giống được ươm trong vườn từ 6 – 8 tháng, có chiều cao từ 40 – 50cm, thân cây thẳng, cành lá cân đối, không có dấu hiệu của sâu bệnh. Cây nên được trồng vào những ngày có mưa nhỏ hoặc râm mát. Người trồng dùng dao hoặc kéo xé túi bầu ni lông, đặt bầu cây xuống hố, điều chỉnh cây đứng thẳng và tiếp tụclấp đất cho đầy hố, có thể dùng tay hoặc chân giẫm chặt xung quanh gốc cây, tránh làm vỡ bầu.

• Gieo hạt: Hạt có tỷ lệ nảy mầm cao khi qua thời gian ngủ nghỉ 30-50 ngày sau khi quả chín hoàn toàn. Thời vụ gieo hạt từ 4 tháng 2 đến 30 tháng 4 hàng năm. Giai đoạn cây con, nếu gặp rét đậm, nhiệt độ ban ngày thấp hơn 10 độ C cần che phủ nylon trắng, phòng chống rét cho cây.
• Đất gieo ươm: Dùng đất cát pha, đất thịt nhẹ, đất phù sa có pH = 7, không gieo trên đất sét, đất thịt nặng. Làm luống rộng 1-1,5m, cao 10-15m, dài tuỳ thế đất, đất mặt luống đập nhỏ, san phẳng.

• Gieo hạt: Rắc hạt đều trên mặt luống, lấy cát pha đất hoặc cát non mịn sàng lấp đều kín hạt.
• Đào hố với kích thước 40x40x40cm, chuẩn bị trước khi trồng 20 – 40 ngày.
• Trồng phân tán ở vườn gia đình, quy mô vài cây đến hàng trăm cây thì trồng theo hàng, cây cách cây 3m.
• Trồng tập trung thiết kế từng lô, từng khoảnh ở rừng núi (nơi có độ dốc dưới 30 độ), đào hố theo đường đồng mức, với khoảng cách 3x3m. Mật độ 1.800-2.000 cây/ha.
• Trồng ở vùng đồi gò trung du khoảng cách 2,5×2,5m. Mật độ 2.300-2.500cây/ha.

Tưới nước đảm bảo độ ẩm 70-80% cho hạt nhanh nảy mầm. Khi hạt nảy mầm 30 ngày (có 1-2 lá mọc thẳng đứng) thì nhổ cấy vào bầu nylon. Kích thước bầu 10-15 cm, có 2 lỗ thủng ở đáy. Thời gian cây con trong vườn ươm 50-90 ngày, khi cao 20-50cm, đường kính cổ rễ 2-5mm thì đem trồng ra vườn rừng kinh doanh.

Chăm sóc cây

Trong 3 năm đầu, cây cần được chăm sóc, làm cỏ quanh gốc, đảm bảo không bị cỏ dại chen lấn và tạo nguồn quang hợp. Mỗi năm, người dân nên bón phân 2 – 3 lần. Lượng phân bón là 0,1 – 0,2kg NPK(5:10:3)/cây. Những năm sau, cây vẫn cần được chăm sóc, làm cỏ 1 – 2 lần/năm và có thể bón thêm phân với lượng tăng từ 0,1 – 0,2kg NPK (5:10:3)/cây.

Lưu ý: Trong 1 đến 2 năm đầu, cây sưa sinh trưởng, phát triển nhanh, có nhiều cành nhánh và ngọn thường bị cong, vì vậy cần tỉa bớt cành, nhánh, chỉ để lại một thân khỏe và phát triển tốt. Bà con có thể dùng cọc cắm làm giá đỡ cho phần ngọn bị cong, giúp cho cây có tư thế thẳng đứng. Cây đạt 3 – 4 tuổi sẽ tự vươn thẳng đứng.

Khi cây phát triển bình thường, bà con nông dân có thể bón phân vì sưa đỏ là cây họ đậu, bộ rễ có thể tự tổng hợp Nitơ để giúp cây phát triển. Sức phát triển của sưa đỏ mạnh hơn các loại cây gỗ cùng nhóm và cho thu hoạch sớm hơn rất nhiều.

Chăm sóc: Sau khi trồng tưới ẩm đều trong 15 ngày cho cây bén rễ hồi xanh. Trong 3 năm đầu, mỗi năm làm cỏ bón phân 2 – 3 lần. Bón mỗi cây 0,1 – 0,2kg NPK (12:5:10). Những năm sau làm cỏ 1-2 lần/năm. Bón mỗi cây tăng 0,1-0,2kg NPK/mỗi tuổi.

Tỉa cành, tạo tán: Sau trồng 2 – 3 năm tỉa bỏ cành la, cành võng. Sau trồng 5 – 6 năm tỉa bỏ cành giao nhau. Sau trồng 6 – 7 năm, tỉa bỏ 1/2 số cây, chỉ giữ 1/2 số cây đẹp còn lại. Sau trồng khoảng 10 năm thì thu hoạch.

Khai thác

Cây sưa trồng từ 8 – 10 năm có thể cho thu hoạch gỗ vì sau 4, 5 tuổi, cây bắt đầu hình thành lõi (cây từ 4 – 15 năm tuổi,lõi gỗ màu vàng, từ 15 năm tuổi trở lên có màu vàng sẫm). Những thành phần có lõi của cây đều được tận dụng để bán.

Câu Hỏi Thường Gặp