Cà phê là một trong những loại cây trồng quan trọng của Việt Nam, mang lại giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, trong quá trình canh tác, bà con nông dân thường gặp phải tình trạng cây cà phê bị vàng lá, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng của vụ mùa. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả tình trạng này.
I. Các nguyên nhân khiến cây cà phê bị vàng lá
- Thiếu hụt dinh dưỡng:
- Thiếu đạm (N): Lá chuyển vàng từ dưới lên trên, cây còi cọc, sinh trưởng kém.
- Thiếu lân (P): Lá già chuyển vàng từ mép lá vào trong, cây chậm phát triển, ra hoa kết trái kém.
- Thiếu kali (K): Lá già chuyển vàng từ đầu lá và mép lá, cây dễ đổ ngã, giảm khả năng chống chịu sâu bệnh.
- Thiếu các nguyên tố vi lượng (Mg, Zn, Fe, Mn…): Lá non bị vàng, gân lá còn xanh, cây sinh trưởng kém, năng suất giảm.
- Sâu bệnh hại:
- Rệp sáp: Rệp sáp hút nhựa cây làm lá vàng, héo úa và rụng.
- Tuyến trùng: Tuyến trùng tấn công rễ cây, làm giảm khả năng hút nước và dinh dưỡng, khiến lá vàng và cây suy yếu.
- Bệnh nấm hồng: Bệnh nấm hồng gây hại trên lá, quả và thân cây, làm lá vàng và rụng.
- Điều kiện môi trường:
- Đất úng nước: Đất bị ngập úng làm rễ cây thiếu oxy, không thể hấp thu dinh dưỡng, dẫn đến lá vàng và rụng.
- Hạn hán: Thiếu nước làm cây mất khả năng quang hợp, lá bị khô héo và chuyển vàng.
- Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp: Cây cà phê nhạy cảm với nhiệt độ, nếu quá cao hoặc quá thấp sẽ ảnh hưởng đến sinh trưởng và làm lá vàng.
II. Cách khắc phục tình trạng cây cà phê bị vàng lá
- Bổ sung dinh dưỡng:
- Bón phân cân đối: Bón phân NPK và các loại phân bón lá chứa các nguyên tố vi lượng theo đúng liều lượng và thời điểm khuyến cáo.
- Sử dụng phân hữu cơ: Bón phân hữu cơ giúp cải tạo đất, tăng cường vi sinh vật có lợi và cung cấp dinh dưỡng cho cây.
- Phun phân bón lá: Phun phân bón lá giúp cây hấp thu nhanh các chất dinh dưỡng, đặc biệt khi cây bị suy yếu.
- Phòng trừ sâu bệnh:
- Vệ sinh vườn cây: Thường xuyên cắt tỉa cành lá khô, loại bỏ cỏ dại và tàn dư cây trồng để hạn chế nơi ẩn náu của sâu bệnh.
- Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn của nhà sản xuất để phòng trừ rệp sáp, tuyến trùng và bệnh nấm hồng.
- Áp dụng biện pháp sinh học: Sử dụng các chế phẩm sinh học như nấm đối kháng, vi khuẩn có lợi để phòng trừ sâu bệnh hại.
Bảng Thuốc Bảo Vệ Thực Vật Cho Cây Cà Phê:
| Loại sâu bệnh | Tên thuốc | Hoạt chất | Cách dùng | Lưu ý |
|---|---|---|---|---|
| Rệp sáp | Supracide 40EC | Methidathion | Pha 10-15ml/bình 8 lít, phun ướt đều tán lá | Không phun khi cây đang ra hoa |
| Applaud 10WP | Buprofezin | Pha 10-15g/bình 8 lít, phun ướt đều tán lá | An toàn cho ong, không phun khi cây đang ra hoa | |
| Tuyến trùng | Mocap 10G | Ethoprophos | Rải 10-15g/gốc, trộn đều với đất rồi tưới nước | Sử dụng khi cây còn nhỏ, không lạm dụng |
| Nemacur 10G | Fenamiphos | Rải 10-15g/gốc, trộn đều với đất rồi tưới nước | Sử dụng khi cây còn nhỏ, không lạm dụng | |
| Nấm hồng | Ridomil Gold 68WG | Metalaxyl + Mancozeb | Pha 25-30g/bình 8 lít, phun ướt đều tán lá | Phun phòng ngừa và khi bệnh mới xuất hiện |
| Score 250EC | Difenoconazole | Pha 10-15ml/bình 8 lít, phun ướt đều tán lá | Phun phòng ngừa và khi bệnh mới xuất hiện |
Bảng Biện Pháp Sinh Học Phòng Trừ Sâu Bệnh Cho Cây Cà Phê:
| Loại sâu bệnh | Tên chế phẩm | Thành phần chính | Cách dùng | Lưu ý |
|---|---|---|---|---|
| Rệp sáp | Dầu khoáng | Dầu khoáng (paraffin) | Pha 1-2% với nước, phun ướt đều tán lá | Phun vào buổi chiều mát, tránh phun khi trời nắng gắt |
| Dung dịch tỏi ớt | Tỏi, ớt, rượu | Ngâm tỏi ớt với rượu theo tỉ lệ 1:1:10, lọc lấy nước cốt pha loãng với nước theo tỉ lệ 1:10, phun lên cây | Phun định kỳ 7-10 ngày/lần | |
| Tuyến trùng | Nấm đối kháng Paecilomyces lilacinus | Bào tử nấm Paecilomyces lilacinus | Trộn với phân hữu cơ hoặc tưới trực tiếp vào gốc cây | Sử dụng khi cây còn nhỏ, tưới vào lúc chiều mát |
| Nematode ký sinh | Tuyến trùng ký sinh Steinernema carpocapsae | Pha với nước theo tỉ lệ khuyến cáo, tưới vào gốc cây | Sử dụng khi cây còn nhỏ, tưới vào lúc chiều mát | |
| Nấm hồng | Nấm đối kháng Trichoderma spp. | Bào tử nấm Trichoderma spp. | Trộn với phân hữu cơ hoặc tưới trực tiếp vào gốc cây | Sử dụng phòng ngừa và khi bệnh mới xuất hiện |
| Chế phẩm Bacillus subtilis | Vi khuẩn Bacillus subtilis | Pha với nước theo tỉ lệ khuyến cáo, phun lên cây | Phun định kỳ 7-10 ngày/lần |
- Cải thiện điều kiện môi trường:
- Đào rãnh thoát nước: Đảm bảo hệ thống thoát nước tốt để tránh tình trạng đất bị úng nước.
- Tưới nước đầy đủ: Tưới nước thường xuyên và đầy đủ, đặc biệt trong mùa khô, để đảm bảo độ ẩm cho cây.
- Che chắn cho cây: Trong những ngày nắng nóng, sử dụng lưới che hoặc trồng cây xen để giảm bớt ánh nắng trực tiếp lên cây cà phê.
III. Biện pháp phòng ngừa
- Chọn giống cà phê kháng bệnh: Lựa chọn những giống cà phê có khả năng kháng bệnh tốt để giảm thiểu nguy cơ bị vàng lá.
- Trồng cây đúng kỹ thuật: Đảm bảo khoảng cách trồng phù hợp, mật độ cây không quá dày để tạo điều kiện thông thoáng và ánh sáng cho cây phát triển.
- Bón phân cân đối và đúng thời điểm: Bón phân theo nhu cầu của cây và đúng giai đoạn sinh trưởng để đảm bảo cây được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng.
- Kiểm tra vườn cây thường xuyên: Thường xuyên kiểm tra vườn cây để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và có biện pháp xử lý kịp thời.
Kết luận:
Cây cà phê bị vàng lá là một vấn đề phổ biến nhưng có thể khắc phục được nếu chúng ta hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phù hợp. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để chăm sóc cây cà phê của mình tốt hơn và đạt năng suất cao.
