Nông nghiệp công nghệ cao đang trở thành xu thế tất yếu trong bối cảnh đất nước ngày càng phát triển, những yêu cầu về chất lượng, giá cả hàng hóa và sự bền vững của môi trường trong sản xuất ngày càng cao. Khái niệm này là gì?
Các Trung tâm nông nghiệp công nghệ cao tại Việt Nam hiện nay và vai trò của chúng ra sao đối với ngành nông nghiệp Việt Nam? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé.
Nông nghiệp công nghệ cao là gì?
Nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC) là một nền nông nghiệp được ứng dụng các công nghệ tiên tiến (công nghệ cao) vào sản xuất, thu hoạch và chế biến, nhằm nâng cao hiệu quả, năng suất cây trồng vật nuôi, thỏa mãn yêu cầu ngày càng cao của xã hội, cải thiện môi trường và đảm bảo phát triển nông nghiệp bền vững.
Các công nghệ cao được ứng dụng trong nông nghiệp bao gồm: Công nghiệp hóa nông nghiệp (cơ giới hóa từ khâu gieo trồng/chăm sóc, thu hoạch, sơ chế, chế biến…), tự động hóa, công nghệ thông tin, công nghệ vật liệu mới, công nghệ sinh học; các giống cây trồng, vật nuôi chất lượng cao, công nghệ nhà kính, công nghệ cảm biến, các quy trình canh tác tiên tiến, canh tác hữu cơ…
Các công nghệ trên giúp giải quyết những thách thức trong nông nghiệp như thời tiết, nhiệt độ, độ ẩm, sâu bệnh, hao hụt trong quá trình thu hoạch, chế biến… ngoài ra là thách thức về thiếu thông tin, thiếu nhân lực…
Từ đó giúp tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, hạ giá thành và nâng cao chất lượng nông sản, bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ cao còn giúp nông dân và doanh nghiệp chủ động trong sản xuất, giảm sự lệ thuộc vào thời tiết, khí hậu, mùa vụ…
Tại Việt Nam, ngành nông nghiệp mới đang từng bước chuyển sang NNCNC, nghĩa là vẫn chưa có một bước chuyển mình thật lớn. Hầu hết nông dân cả nước vẫn canh tác truyền thống với việc áp dụng công nghệ cũ, sản xuất manh mún, nông cụ thủ công, thu hoạch thủ công, và kho bãi cất giữ, bảo quản nông sản sơ sài, tạm bợ…
Vì vậy, để nền nông nghiệp Việt Nam thực sự chuyển mình, thay đổi bức tranh nông nghiệp lạc hậu sang NNCNC, vai trò chủ lực là các doanh nghiệp.
Bên cạnh đó các trung tâm NNCNC sẽ là đầu tàu, những đơn vị có vai trò nghiên cứu, phát triển, hợp tác quốc tế, chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp và nông dân.
Các trung tâm công nghệ cao tại Việt Nam
Vai trò chủ đạo của các Trung tâm NNCNC là phát triển và đón đầu các công nghệ nông nghiệp tiên tiến, chọn lọc áp dụng vào điều kiện cụ thể của đất nước hay ở từng địa phương.
Từ đó nhân rộng và phổ biến đến nông dân, doanh nghiệp, giúp nâng cao năng suất, chất lượng của hàng hóa nông nghiệp. Hiện hầu hết các tỉnh thành trong cả nước đều có các Trung tâm NNCNC. Trong đó, một số trung tâm lớn mang tầm quốc gia và khu vực có thể kể đến là:
Học viện Nông Nghiệp Việt Nam
Học viện Nông Nghiệp Việt Nam (thuộc bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) được xem là một trung tâm phát triển nông nghiệp hàng đầu miền Bắc và cả nước.
Sứ mệnh của Học viện không chỉ là đào tạo và cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực nông nghiệp, mà còn nghiên cứu phát triển và chuyển giao KHCN, tri thức mới trong lĩnh vực nông nghiệp; đóng góp vào sự phát triển nền nông nghiệp và hội nhập quốc tế của đất nước.
Ngoài việc giảng dạy, thực hành, Học viện có nhiệm vụ nghiên cứu để cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn theo hướng phát triển hiện đại để chủ động hội nhập quốc tế, đồng thời thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển nông nghiệp bền vững.
Học viện cũng là nơi phát triển hoặc tiếp thu công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp từ các nước, thí điểm và chuyển giao công nghệ cho các địa phương và doanh nghiệp.
Từ nhiều năm qua, các trung tâm của Học viện là địa chỉ tin cậy để các doanh nghiệp và nông dân miền Bắc cũng như cả nước tìm mua các sản phẩm từ ứng dụng công nghệ cao như: giống cây trồng vật nuôi năng suất, chất lượng, các dây chuyền sản xuất, các loại máy sản xuất nông nghiệp hiện đại…
Trung tâm nghiên cứu và phát triển công nghệ cao TP.HCM
Đây là đơn vị trực thuộc Ban Quản lý khu Nông nghiệp, được xem là trung tâm NNCNC của thành phố và cả khu vực Nam bộ. Chức năng của trung tâm là nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp; chuyển giao công nghệ; Hợp tác quốc tế trong việc nghiên cứu và phát triển nguồn nhân lực.
Hàng năm trung tâm thực hiện các nhiệm vụ như: Xây dựng, triển khai các đề tài, dự án khoa học nhằm hoàn thiện công nghệ sản xuất tiên tiến; lai tạo và thử nghiệm giống mới; nghiên cứu bảo quản và chế biến nông sản.
Trung tâm cũng ứng dụng, trình diễn các mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp và nông dân; Tổ chức các khóa đào tạo tập huấn để phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao cho ngành nông nghiệp…
Viện nghiên cứu phát triển trường Đại học Nông Lâm Huế
Viện Nghiên cứu Phát triển là đơn vị đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và dịch vụ trực thuộc Trường Đại học Nông Lâm Huế. Đầy được xem là Trung tâm nghiên cứu và phát triển Nông nghiệp – Lâm nghiệp – Ngư nghiệp công nghệ cao của khu vực miền Trung.
Không chỉ đào tạo nhân lực chất lượng cao nhằm phục vụ nền nông nghiệp hiện đại, Viện còn thực hiện nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế; triển khai các hoạt động sản xuất, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật và các dịch vụ trong lĩnh vực nông lâm ngư nghiệp cho doanh nghiệp và bà con nông dân.
Ba trong số những nhiệm vụ của Viện là xây dựng các mô hình sản xuất nông lâm nghiệp công nghệ cao, sản xuất nông nghiệp an toàn thân thiện môi trường, các mô hình xử lý chất thải nông nghiệp; Sản xuất, cung cấp và quảng bá các sản phẩm nông nghiệp an toàn cho thị trường.
Ngoài ra trường còn tư vấn và chuyển giao kỹ thuật, công nghệ trong lĩnh vực nông thôn, môi trường, quản lý tài nguyên và biến đổi khí hậu.
Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Lâm Đồng
Đây là đơn vị được hình thành trên cơ sở dự án Khu Công nghệ sinh học và Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Đà Lạt, đã được UBND tỉnh phê duyệt năm 2011.
Mục tiêu của Trung tâm là đưa Lâm Đồng trở thành trung tâm KHCN, là một đầu tàu quan trọng để nghiên cứu, chuyển giao công nghệ nông nghiệp tiên tiến vào phục vụ nông nghiệp của tỉnh Lâm Đồng, vùng Tây Nguyên và cả miền Đông Nam Bộ.
Góp phần đẩy mạnh phát triển nền nông nghiệp theo hướng hiện đại, sản xuất hàng hóa lớn, có năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh cao và gia tăng xuất khẩu.
Trung tâm tập trung thực hiện các nhiệm vụ: Nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao các thành tựu khoa học công nghệ và phát triển NNCNC (trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản nước lạnh, bảo quản và chế biến nông sản); phát triển doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; phát triển dịch vụ CNC phục vụ nông nghiệp.
Mặt khác, Trung tâm cũng đẩy mạnh công tác nghiên cứu, đào tạo, tăng cường ứng dụng cơ giới hóa nông nghiệp. Đồng thời đây cũng là nơi tiếp nhận những thành tựu, công nghệ tiên tiến của các nước và trên thế giới, chuyển giao những thành tựu, công nghệ vào thực tiễn sản xuất cho doanh nghiệp và nông dân.
Trên đây là những thông tin về nông nghiệp công nghệ cao, và các Trung tâm công nghệ cao hàng đầu cả nước.
Phát triển một nền nông nghiệp tiến tiến là một quá trình, trong đó các doanh nghiệp, các trung tâm NNCNC là những đầu tàu, bên cạnh đó người sản xuất nông nghiệp và toàn xã hội nâng cao kiến thức, nhận thức, chủ động đón đầu công nghệ là cơ sở để việc chuyển mình sang nền NNCNC của cả nước nhanh chóng đến đích.
