Sầu riêng, “vua của các loại trái cây”, không chỉ là món ăn khoái khẩu mà còn là cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, để có được một vườn sầu riêng sai trĩu quả, bạn cần nắm vững kỹ thuật trồng sầu riêng và chăm sóc tỉ mỉ. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết và đầy đủ hơn dành cho những người mới bắt đầu:
1. Chọn giống sầu riêng:
- Nguồn gốc: Ưu tiên cây giống từ các vườn ươm uy tín, có giấy chứng nhận nguồn gốc và kiểm dịch thực vật.
- Giống cây:
- Miền Nam: Ri6 (siêu sớm), Monthong (chín sớm), Dona (chín muộn), Chuồng Bò (chín muộn).
- Miền Bắc và Tây Nguyên: Monthong, Dona, cơm vàng hạt lép.
- Tây Nam Bộ: Ri6, Monthong, Chín Hóa.
- Đặc điểm cây giống: Cây khỏe mạnh, không sâu bệnh, cao 50-70cm, đường kính gốc 1-1.5cm, lá xanh đậm, không bị vàng úa hay dị dạng.
| Giống | Vùng thích hợp | Thời gian thu hoạch (tháng) | Ưu điểm | Nhược điểm |
|---|---|---|---|---|
| Ri6 | Miền Nam | 4-6 | Siêu sớm, năng suất cao, cơm vàng, hạt lép | Múi nhỏ, vỏ dày, hương vị không bằng các giống khác |
| Monthong | Nhiều vùng | 5-7 | Chín sớm, dễ trồng, cơm vàng, múi dày | Mùi thơm nhẹ, hạt to |
| Dona | Nhiều vùng | 7-9 | Chín muộn, cơm vàng sánh, múi dày, hạt nhỏ | Năng suất trung bình |
| Chuồng Bò | Miền Nam | 8-10 | Chín muộn, cơm vàng đậm, múi dày, hạt lép, hương thơm đặc biệt | Cây to, khó leo hái, năng suất thấp |
| Musang King (Mã Lai) | Nhiều vùng (nếu phù hợp) | 6-8 | Cơm vàng đậm, múi dày, hạt lép, vị ngọt béo, hương thơm nồng | Giá thành cao, khó chăm sóc |
| Thơm Thái (D榴莲 / Durian) | Nhiều vùng | 5-7 | Cơm vàng nhạt, múi vừa, hạt lép, vị ngọt thanh | Mùi thơm nhẹ, vỏ dày |
| Khổ Qua ( mít nghệ / spiky durian) | Miền Nam | 7-9 | Cơm vàng nhạt, múi dày, hạt to, vị ngọt bùi, có hậu đắng nhẹ | Mùi thơm nhẹ, khó tách múi |
2. Chuẩn bị đất trồng:
- Vị trí: Đất bằng phẳng hoặc thoải nhẹ, thoát nước tốt, không ngập úng, nhiều ánh sáng, tránh gió mạnh.
- Loại đất: Đất thịt pha cát, đất phù sa, đất đỏ bazan, giàu dinh dưỡng, tơi xốp, độ pH 5.5-6.5.
- Xử lý đất: Cày sâu 30-40cm, phơi ải 15-20 ngày, dọn sạch cỏ dại và tàn dư cây trồng cũ.
- Đào hố: Kích thước hố 60x60x60cm (cây nhỏ) hoặc 80x80x80cm (cây lớn).
- Bón lót: Trộn đều đất mặt với 10-15kg phân chuồng hoai mục, 0.5kg super lân, 0.5kg vôi bột, lấp đầy 2/3 hố.
- Thời vụ trồng:
- Miền Nam: Đầu mùa mưa (tháng 5-6) hoặc cuối mùa mưa (tháng 9-10).
- Miền Bắc và Tây Nguyên: Đầu mùa mưa (tháng 4-5).
3. Kỹ thuật trồng:
- Xử lý cây giống: Cắt tỉa bớt 1/3 lá và rễ bị dập, ngâm gốc trong dung dịch kích thích ra rễ 1-2 giờ.
- Đặt cây vào hố: Đặt bầu cây vào giữa hố, cổ rễ ngang mặt đất, lấp đất đến 2/3 bầu, nén nhẹ, vun đất hình chóp nón.
- Tưới nước: Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng, tưới 2 lần/ngày trong tuần đầu tiên.
- Che chắn: Dùng lưới đen hoặc lá dừa che nắng cho cây con trong 1-2 tháng đầu.
- Cọc chống: Cắm cọc chắc chắn để chống đỡ cây con, tránh bị gió lay đổ.
4. Chăm sóc sầu riêng:
- Tưới nước:
- Mùa mưa: Tưới khi đất khô.
- Mùa khô: Tưới 2-3 lần/tuần, đảm bảo đất luôn ẩm.
- Sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc tưới phun mưa để tiết kiệm nước và hiệu quả hơn.
- Bón phân: Bón phân là một trong những yếu tố quan trọng nhất để cây sầu riêng sinh trưởng và phát triển tốt, cho năng suất cao và chất lượng quả tốt.
- Giai đoạn kiến thiết cơ bản (1-3 năm đầu): Bón thúc bằng phân NPK (20-20-15) hoặc (16-16-8) 3-4 lần/năm, kết hợp phân hữu cơ, phân vi sinh.
| Thời điểm bón | Loại phân | Liều lượng/cây/lần | Cách bón |
|---|---|---|---|
| Sau khi trồng 1 tháng | Phân hữu cơ hoai mục | 5-10 kg | Rải đều quanh gốc, cách gốc 30cm, lấp đất |
| Sau khi trồng 3 tháng | NPK (20-20-15) | 100-200 gram | Hòa tan với nước tưới gốc hoặc rải đều quanh gốc, kết hợp xới xáo và vun đất |
| Sau khi trồng 6 tháng | Phân hữu cơ hoai mục | 10-15 kg | Rải đều quanh gốc, cách gốc 40cm, lấp đất |
| Sau khi trồng 9 tháng | NPK (20-20-15) | 200-300 gram | Hòa tan với nước tưới gốc hoặc rải đều quanh gốc, kết hợp xới xáo và vun đất |
| Sau khi trồng 12 tháng | Phân hữu cơ hoai mục | 15-20 kg | Rải đều quanh gốc, cách gốc 50cm, lấp đất |
- Giai đoạn kinh doanh (từ năm thứ 4): Tăng lượng phân bón, bón phân NPK (12-12-17) hoặc (15-5-20) trước và sau khi thu hoạch, bổ sung phân trung vi lượng.
| Thời điểm bón | Loại phân | Liều lượng/cây/lần | Cách bón |
|---|---|---|---|
| Trước khi ra hoa (tháng 12-1) | NPK (12-12-17) + TE | 1-2 kg | Rải đều quanh gốc, cách gốc 60cm, lấp đất |
| Khi mang trái non (tháng 2-3) | NPK (15-5-20) + TE | 1-2 kg | Rải đều quanh gốc, cách gốc 60cm, lấp đất |
| Nuôi trái lớn (tháng 4-5) | NPK (12-12-17) + TE | 2-3 kg | Rải đều quanh gốc, cách gốc 80cm, lấp đất |
| Sau khi thu hoạch (tháng 6-7) | Phân hữu cơ hoai mục | 20-30 kg | Rải đều quanh gốc, cách gốc 80cm, lấp đất |
| Phục hồi cây (tháng 8-9) | NPK (20-20-15) + TE | 1-2 kg | Hòa tan với nước tưới gốc hoặc rải đều quanh gốc, kết hợp xới xáo và vun đất |
- Tỉa cành tạo tán:
- Tạo hình: Tạo tán hình chóp hoặc hình trụ, tỉa bỏ cành vượt, cành tăm, cành bị sâu bệnh.
- Tạo quả: Tỉa bỏ cành vô hiệu, tỉa bớt hoa và quả nhỏ để tập trung dinh dưỡng nuôi quả lớn.
- Phòng trừ sâu bệnh:
- Sâu hại: Rệp sáp, nhện đỏ, rầy phấn trắng, sâu đục quả, bọ xít muỗi. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, luân phiên các loại thuốc để tránh kháng thuốc.
- Bệnh hại: Thán thư, cháy lá, nấm hồng, ghẻ sẹo. Vệ sinh vườn sạch sẽ, phun thuốc phòng bệnh định kỳ.
| Bệnh hại | Triệu chứng | Nguyên nhân | Phòng ngừa | Trị bệnh |
|---|---|---|---|---|
| Thán thư | Đốm nâu trên lá, quả, cành; vết loét trên thân, chảy nhựa | Nấm Colletotrichum gloeosporioides | Vệ sinh vườn, tỉa cành thông thoáng, phun thuốc phòng bệnh định kỳ | Thu gom tiêu hủy bộ phận bị bệnh, phun thuốc đặc trị như Antracol, Score, Ridomil Gold |
| Cháy lá | Lá vàng, khô, rụng; đốm nâu trên quả | Nấm Rhizoctonia solani | Chọn đất thoát nước tốt, bón phân cân đối, phun thuốc phòng bệnh | Tỉa bỏ lá bệnh, phun thuốc đặc trị như Validacin, Monceren, Anvil |
| Nấm hồng | Bụi phấn hồng trên thân, cành, lá; vỏ cây nứt nẻ, chảy nhựa | Nấm Corticium salmonicolor | Tỉa cành tạo tán thông thoáng, vệ sinh vườn, phun thuốc phòng bệnh | Cạo bỏ lớp nấm, bôi thuốc gốc đồng hoặc vôi vào vết bệnh |
| Đốm rong | Đốm tròn màu xanh đen, nâu đỏ trên lá, quả, cành | Tảo Cephaleuros virescens | Vệ sinh vườn, tỉa cành tạo tán thông thoáng, phun thuốc phòng bệnh | Phun thuốc gốc đồng hoặc thuốc gốc lưu huỳnh |
| Thối trái | Quả bị thối nhũn, chảy nước, có mùi hôi | Nấm Phytophthora palmivora | Vệ sinh vườn, tỉa cành tạo tán thông thoáng, phun thuốc phòng bệnh | Thu gom tiêu hủy quả bệnh, phun thuốc đặc trị như Ridomil Gold, Aliette |
| Rệp sáp | Cây còi cọc, lá vàng, quả biến dạng, có chất dính | Rệp sáp Planococcus lilacinus | Vệ sinh vườn, tỉa cành tạo tán thông thoáng, phun thuốc phòng trừ | Phun thuốc trừ sâu sinh học như dầu khoáng, xà phòng diệt côn trùng hoặc thuốc hóa học như Actara, Confidor |
| Nhện đỏ | Lá vàng, khô, có mạng nhện; quả nhỏ, biến dạng | Nhện đỏ Tetranychus urticae | Vệ sinh vườn, tỉa cành tạo tán thông thoáng, phun thuốc phòng trừ | Phun thuốc trừ nhện như Comite, Ortus, Nissorun |
| Sâu đục thân, cành | Cành khô héo, gãy; thân có lỗ đục, chảy nhựa | Sâu đục thân Xyleborus fornicatus | Vệ sinh vườn, tỉa cành tạo tán thông thoáng, bôi thuốc trừ sâu vào vết đục | Tiêm thuốc trừ sâu vào thân cây, đốt hoặc tiêu hủy cành bị hại |
| Sâu đục quả | Quả bị đục lỗ, thối, rụng | Sâu đục quả Conogethes punctiferalis | Bao quả bằng túi nilon, phun thuốc phòng trừ | Phun thuốc trừ sâu như Cypermethrin, Deltamethrin, Karate |
5. Thu hoạch:
- Dấu hiệu: Vỏ quả chuyển màu xanh sang vàng hoặc nâu, gai nở to và mềm, cuống quả có vết nứt, mùi thơm đặc trưng.
- Thời gian: Tùy thuộc vào giống và mùa vụ, thường từ tháng 4 đến tháng 8.
- Cách thu hoạch: Dùng dao hoặc kéo sắc cắt cuống quả, tránh làm rụng quả.
Lưu ý:
- Chọn đất trồng thoát nước tốt, tránh ngập úng gây thối rễ.
- Bón phân cân đối, không lạm dụng phân hóa học, ưu tiên phân hữu cơ và phân vi sinh.
- Tưới nước đủ ẩm, không để cây bị khô hạn hoặc úng nước.
- Thường xuyên kiểm tra và phòng trừ sâu bệnh hại kịp thời.
- Thu hoạch đúng lúc để đảm bảo chất lượng quả tốt nhất.
Trồng sầu riêng đòi hỏi sự kiên nhẫn và chăm sóc tỉ mỉ. Tuy nhiên, với kiến thức và kỹ thuật đúng, bạn hoàn toàn có thể tự tay trồng và thu hoạch những quả sầu riêng thơm ngon, chất lượng ngay tại nhà. Chúc bạn thành công!
